Coronavirus en Arbeidsrecht

De uitbraak van het coronavirus roept veel vragen op, zoals bijvoorbeeld die hieronder zijn weergegeven bij werkgevers en werknemers, over onder andere voorzorgsmaatregelen en thuiswerken.

Welke informatieverplichtingen hebben werkgevers en werknemers in een situatie van mogelijk besmettingsgevaar?

Een werkgever dient werknemers goed en proactief erover te informeren over wat van hen wordt verwacht conform diens beleid hieromtrent. Een werkgever kan van zijn werknemers vragen om hem onmiddellijk te informeren en op de hoogte te houden over een mogelijk (risico) op besmetting of over hierop aansluitende adviezen van het GGD om bijvoorbeeld in quarantaine te gaan. Noodzakelijke vragen hierover zijn dan ook niet strijdig met privacyregels. De AVG-wetgeving verbiedt werkgevers echter wel om zelf gezondheidstesten, ter zake hiervan, uit te voeren.

Zijn werkgevers verplicht tot het treffen van preventieve maatregelen om besmetting met het coronavirus te voorkomen op de werkplek?

Ja, in algemene zin, hebben werkgevers de zorgplicht om, zoveel als mogelijk is, te voorkomen dat hun werknemers ziek worden door of vanwege hun werk en, hierom, hun werknemers zo veilig mogelijk te laten werken. Als werknemers door hun werk het risico lopen om besmet te raken met het coronavirus, dan is het aan hun werkgever om zich, daar waar mogelijk, in te spannen om zo’n eventuele besmetting te voorkomen.

Raakt een werknemer dan tóch besmet, terwijl zijn werkgever al het mogelijk heeft gedaan om dit te voorkomen dan heeft deze werkgever voldaan aan zijn eerdergenoemde zorgplicht. Heeft een werkgever zich hiervoor geen (of niet voldoende) inspanningen getroost, terwijl hij dit (bewijsbaar) wel kon, dan heeft hij niet hieraan voldaan en kan hij hiervoor mogelijk (financieel) aansprakelijk worden gesteld door deze werknemer.

Is een werkgever verplicht om zijn werknemers thuis laten werken?

Of een werkgever de verplichting heeft om zijn werknemers thuis te laten werken is afhankelijk van de individuele omstandigheden van een situatie. In de situatie dat het risico op besmetting op de werkplek groter is dan thuis, en heeft thuiswerken geen nadelige consequenties voor de bedrijfsvoering van een werkgever, dan zal een werkgever al snel moeten het moeten goedvinden dat zijn werknemers thuis mogen werken. Een werkgever heeft, namelijk, jegens zijn werknemers, een instructierecht om veilige werkomstandigheden, (waarvoor hij ook verantwoordelijkheid heeft), te kunnen garanderen en hij kan, hierom, als hij daarvoor een goede reden heeft, een werknemer ook de toegang tot de werkvloer ontzeggen en deze dus vragen om thuis te werken.

Mogen werknemers weigeren om vanuit huis te werken?

Heeft een werknemer geen gelegenheid om thuis te werken, bijvoorbeeld omdat er, in Arbo- technisch opzicht, geen goede werkplek hier voor hem beschikbaar is, dan kan een werknemer thuiswerken mogelijk weigeren en kan een werkgever dit mogelijk weer proberen op te lossen door aan de werknemer aan te bieden om een (tijdelijke) werkplek elders voor hem te faciliteren.

Heeft een werknemer in quarantaine recht op doorbetaling van zijn loon?

• Of een werknemer in quarantaine een recht behoudt op de doorbetaling van zijn gebruikelijke salaris (en andere emolumenten) hangt af van diverse factoren.
• Is een werknemer al ziek en is hij daarom verplicht in quarantaine dan heeft hij recht op loon (ziekengeld) vanwege zijn arbeidsongeschiktheid.

Moet een werknemer (die nog niet ziek is) echter uit voorzorg in quarantaine omdat hij mogelijk besmet is geraakt met het coronavirus, dan geldt als (hoofd)regel dat deze werknemer óók zijn recht behoudt op loon, tenzij de oorzaak van dit niet-werken voor zijn eigen rekening komt.

Is in zo’n situatie deze werknemer bijvoorbeeld eerder op reis geweest voor zijn werk, dan komt de reden van het niet-werken in quarantaine voor rekening van zijn werkgever. Een werkgever zal, in deze situatie, hoogstwaarschijnlijk, wel van zijn werknemer kunnen verlangen dat hij, terwijl hij in quarantaine zit, redelijkerwijs, (vervangende) werkzaamheden voor hem verricht.

Dient een werkgever, echter, ook loon door te betalen als een werknemer, vanwege zijn eerdere vakantie, verplicht in quarantaine moet? Het antwoord op deze vraag is lastiger om te geven en hangt af van de specifieke omstandigheden in zo’n situatie en kan zowel in het voordeel van een werknemer, dan wel van een werkgever uitpakken. Is zo’n werkgever dan geen loon verschuldigd, dan kan waarschijnlijk wel van deze worden gevraagd om aan zo’n werknemer aan te bieden om te werken in quarantaine, opdat de werknemer hierdoor zo veel mogelijk zijn aanspraken op loon behoudt.

Welke richtlijnen dient een werkgever hanteren voor het reizen (zakelijk en privé) naar besmette gebieden?

Een werkgever kan een werknemer de instructie geven om privé niet te reizen naar risicogebieden, waarvoor, vanuit het Ministerie van Buitenlandse Zaken, de code “niet reizen” of “alleen noodzakelijke reizen” is afgegeven, tenzij deze reis noodzakelijk is. In deze situatie(s) mag een werkgever bijvoorbeeld een (eerder) goed gekeurde vakantieaanvraag weer intrekken met een beroep op een zogenaamd “zwaarwegend bedrijfsbelang” dat de werknemer niet besmet raakt en hij, bij zijn terugkeer, ook zijn collega’s niet kan besmetten.

Ook zal, andersom, - als reizen naar een besmet gebied door het Ministerie van buitenlandse zaken wordt afgeraden -, een werkgever, doorgaans, niet van de werknemer mogen verlangen dat hij om zakelijke redenen reist naar een dergelijk besmet gebied.

Werkgevers kunnen zich bij specifieke vragen hierover op verschillende manieren in contact stellen met het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Telefonisch via +31 247 247 247 en via WhatsApp op +31 682 387 796.

Is een aanvraag tot werktijdverkorting mogelijk als een werkgever minder werk heeft vanwege het coronavirus?

Vanwege de acute en waarschijnlijk kortdurende situatie bij Corona, is het aanvragen van een (kortdurende) vergunning tot werktijdverkorting in sommige situaties waarschijnlijk mogelijk, indien een werkgever minder werk heeft vanwege het coronavirus. Werkgevers kunnen daartoe (alleen) digitaal een vergunning aanvragen bij het UWV.

Als aan de voorwaarden hiertoe is voldaan dan kan aan een werkgever hiervoor een vergunning voor een periode van zes weken worden verleend, welke door het ministerie van SZW kan worden verlengd tot maximaal 24 weken. is. Terzake van zo’n vergunningsaanvraag (wanneer en hoe deze kan) gelden specifieke regels, waarmee ons kantoor u op weg kan helpen.